Materiały do samodzielnej analizy

1. Przeczytaj historię pacjentki, młodej zawodniczki, która podczas meczu futsalu doznała kontuzji stawu kolanowego i przeszła rekonstrukcję ACL. 

2. Przeanalizuj wyniki badań, zwróć uwagę na wynik kwestionariuszy  ACAL-RSI i TKS 11. 

3. Zastanów się, jak postąpiłbyś w przypadku tej pacjentki a potem przeczytaj, jakie rekomendacje otrzymała od fizjoterapeuty.

Pacjent: Kobieta, lat 21, wysokość ciała 164 cm, masa ciała 58 kg, piłkarka nożna, napastnik

Rozpoznanie: Uraz kontaktowy ACL oraz łąkotki przyśrodkowej stawu kolanowego lewego

Leczenie: Chirurgiczna rekonstrukcja więzadła przed 12 miesiącami, pacjentka zakończyła intensywną rehabilitację

Przyczyna zgłoszenia się do fizjoterapeuty: wciąż uczucie niestabilności i uciekania stawu kolanowego, strach przed lądowaniem i wyskokami na kończynie operowanej

Badanie kliniczne 

Ból: brak 

Obrzęk: brak

Ruchomość stawu kolanowego: prawidłowa

Test Lahmana: objaw szuflady przedniej dodatni – niewydolność ACL

Symetria obciążenia kończyn dolnych ciężarem ciała: obciążenie prawej kończyny dolnej – 27 kg, obciążenie lewej kończyny dolnej – 31 kg. Pacjentka podczas swobodnego stania mocniej obciążała kończynę operowaną. Różnica wynosiła 6,9%.

Ocena siły mięśniowej:

Oceniono siłę skurczu izometrycznego prostowników i zginaczy stawu kolanowego za pomocą siłomierza elektronicznego.

Oszacowano stosunek siły zginaczy do prostowników stawu kolanowego w pozycji 90^o zgięcia stawu kolanowego (Hamstring/Quadriceps ratio). Stosunek ten wyniósł 74% dla kończyny dolnej prawej i 62% dla kończyny dolnej lewej (wartość oczekiwana 60-80%).

Oszacowano stosunek siły mięśnia czworogłowego uda oraz mięśni kulszowo-goleniowych prawej i lewej kończyny dolnej według wzoru (siła mięśnia lkd/siła mięśnia pkd) *100: 

– stosunek siły lewego i prawego mięśnia czworogłowego uda przy 90^o zgięcia wyniósł 105%,

– stosunek siły lewego i prawego mięśnia czworogłowego uda przy 60^o zgięcia wyniósł 97%,

– stosunek siły mięśni kulszowo-goleniowych prawej i lewej strony ciała przy 90^o zgięcia wyniósł 87%.

Ocena równowagi

Test równowagi przedsionkowej Cooper & Hughes.

Pozycja wyjściowa: Pacjent stoi na jednej nodze lekko ugiętej w stawie biodrowym i kolanowym, ręce ułożone na biodrach.

Część I testu: przez 15 sekund pacjent wykonuje rotację głowy (ruch w pełnym zakresie od prawej do lewej) z częstotliwością jednego ruchu na sekundę.

Część II testu: przez 15 sekund pacjent porusza głową w górę i w dół (ruch potakiwania w pełnym zakresie) z częstotliwością jednego ruchu na sekundę.

Test jest zaliczony, jeśli pacjent jest w stanie utrzymać postawę jednonóż i nie zdejmuje rąk z talii podczas obu części testu.

Wynik:

Pacjentka nie zaliczyła testu równowagi ze względu na niezdolność do utrzymania równowagi na kończynie, która uległa urazowi w obu zadaniach testowych.

Siła eksplozywna kończyn dolnych 

Test pojedynczego skoku w dal

Wynik dla kończyny dolnej prawej – 135,6 cm

Wynik dla kończyny dolnej lewej – 124,0 cm

Współczynnik symetrii – 98,8%

Test potrójnego skoku w dal

Wynik dla kończyny dolnej prawej – 482,3 cm

Wynik dla kończyny dolnej lewej – 472,6 cm

Współczynnik symetrii – 97,9%

Test potrójnego skoku po skosie

Wynik dla kończyny dolnej prawej – 480,0 cm

Wynik dla kończyny dolnej lewej – 471,5 cm

Współczynnik symetrii – 98,2%

Test skoku do boku

Wynik dla kończyny dolnej prawej – 43,0 cm

Wynik dla kończyny dolnej lewej – 42,0 cm

Współczynnik symetrii – 97,7%

Pacjentka odczuwała niepokój przed przystąpieniem do testu na kończynie operowanej. Obawiała się, czy kolano „poradzi sobie” ze skokami do boku, ponieważ są to ruchy, przy których czuje się niepewnie. 

Test Tuck Jump Assessment

Podczas wykonywani testu TJA zauważono:

– koślawienie kolan podczas lądowania,

– lądowanie z jedną stopą ustawioną bardziej z przodu,

– niesymetryczne lądowanie (lewa stopa szybciej dotyka podłoża),

– unoszenie ud na niejednakową wysokość,

– lądowanie poza wyznaczonym polem,

– pogorszenie techniki skoków w trakcie wykonywania testu.

Wynik kwestionariusza:

Subiektywna ocena funkcji stawu kolanowego – kwestionariusz IKDC: Pacjentka uzyskała wynik 85%, co wskazuje na niewielkie ograniczenia w codziennych czynnościach i aktywności sportowej.  

Kwestionariusz ACL-RSI – Pacjentka uzyskała wynik 58%, co świadczy o niewystarczającej gotowości emocjonalnej do powrotu do sportu (wartość oczekiwana min. 80%).

Tampa Scale of Kinesiophobia ( TSK-11) – Pacjentka uzyskała wynik 20 pkt, co oznacza nadmierną obawę przed ruchem.

Podsumowanie i rekomendacje:

W obecnym stanie funkcjonalnym pacjentce nie zaleca się powrotu do sportu głównie ze względu na brak gotowości psychicznej i emocjonalnej. 

Wskazana jest konsultacja z psychologiem sportowym w celu zmniejszenia obawy przed ruchem – kinezjofobii. 

Zaleca się dalsze treningi siłowe ze szczególnym uwzględnieniem wzmocnienia mięśni kulszowo-goleniowych kończyny dolnej lewej, ćwiczenia zwiększające kontrolę motoryczną nie tylko kończyny operowanej, ale również kończyny przeciwnej oraz kontynuowanie treningu pliometrycznego. Korzyści może przynieść praca nad fazą ekscentrycznego hamowania w czasie lądowania ze szczególnym uwzględnieniem skoków dobocznych. Wskazane są treningi przygotowujące do powrotu do gry na boisku, ale bez bezpośrednich, nieprzewidywalnych kontaktów z drugim zawodnikiem.