Materiały dodatkowe
Powrót do biegania po kontuzji kończyny dolnej
Większość osób, zwłaszcza sportowców, którzy doznali urazu układu mięśniowo-szkieletowego, chce jak najszybciej powrócić do aktywności. Zazwyczaj tą podstawową aktywnością jest bieganie. Dla sportowców podstawowym celem jest oczywiście powrót do uprawianej dyscypliny, ale również dla nich jogging jest często etapem przejściowym.
Warunki wstępne
Przed rozpoczęciem treningu fizjoterapeuta powinien ocenić stan pacjenta:
– równowagę (np. test stania obunóz ze złączonymi stopami i test stania jednonóż z otwartymi i zamkniętymi oczami, test stania jednonóż z dodatkowym zadaniem, np. przekładanie piłki z ręki do ręki);
– stabilność kończyny dolnej, która uległa urazowi (np. test ¼ przysiadu na jednej nodze);
– zakres ruchu w stawach kończyn dolnych;
– siłę mięśni kulszowo-goleniowych, pośladkowego wielkiego, pośladkowego średniego i małego (pracują jako odwodziciele, ale też stabilizatory miednicy, dlatego warto wykonać test Trendelenburga), naprężacza powięzi szerokiej, prostego uda (jako zginacza biodra, ale przede wszystkim jako prostownika kolana), przywodzicieli, rotatorów wewnętrznych i zewnętrznych biodra, mięśni grzbietu i mięśni brzucha (ocena kontroli pozycji tułowia i miednicy w statyce i podczas ruchu). Siła wymienionych mięśni powinna być oceniana nie tylko w pracy koncentrycznej, ale także ekscentrycznej i izometrycznej. Jest to niezbędne do oceny sprawności tych mięśni zarówno w fazie przyspieszania, jak i hamowania ruchu, które są podstawowymi elementami chodu i biegu.
Etap I. Chodzenie
Pierwszym krokiem do powrotu do biegania jest maszerowanie na bieżni. Terapeuta powinien ocenić jakość chodu i w razie potrzeby wprowadzić ćwiczenia reedukacyjne mające na celu wyeliminowanie kompensacji oraz poprawę symetrii i wzorca chodu. Korzystne jest zwrócenie uwagi na pracę całego ciała (od przetoczenia stopy, przez rotację tułowia w chodzie, po ruch głowy i jej ułożenie). Trening na bieżni powinien być kontynuowany do momentu, w którym pacjent będzie w stanie chodzić prawidłowo i z poczuciem pełnego komfortu przez 30 minut z prędkością 6,5-8,4 km/h (dość intensywnie, ale bez wrażenia, że niemal biegnie). Następnie pacjent może rozpocząć trening plyometryczny.
Etap II. Ćwiczenia plyometryczne
Trening plyometryczny jest bardzo ważnym etapem przygotowania do biegania. Pozwala on na poprawę cyklu skracania-rozciągania mięśnia oraz zwiększa bezpieczeństwo lądowania na kończynie, która uległa urazowi po fazie lotu. Podstawowymi ćwiczeniami plyometrycznymi są skoki obunóż w miejscu, skoki obunóż w przód, w tył i w bok, skoki jednonóż w miejscu i w różnych kierunkach, czy skoki w dal.
Etap III. Trucht
Początkowo pacjentowi zaleca się uprawianie joggingu co drugi dzień przez 30 minut, zaczynając od naprzemiennego 5-minutowego marszu i 1 minuty joggingu. Pacjent powinien stopniowo wydłużać czas trwania truchtu i skracać czas chodzenia, aż będzie w stanie truchtać przez 30 minut bez odczuwania jakiegokolwiek dyskomfortu (nadmiernego zmęczenia, bólu, uczucia sztywności itp.).
Etap IV. Bieganie
Bieganie z pomiarem czasu: Pacjentowi zaleca się rozpoczęcie od 30 minut biegania co drugi dzień i zwiększanie dystansu o 10% w kolejnych tygodniach. Po 8 tygodniach pacjent może biegać kilka dni z rzędu, ale należy pamiętać o odpoczynku co trzeci lub czwarty dzień. Celem dla osób średniozaawansowanych jest 45-minutowy trening biegowy 5 razy w tygodniu. Celem dla osób zaawansowanych jest 60-minutowy trening biegowy 5 razy w tygodniu.
Bieganie dystansowe: Osoby biegające z prędkością poniżej 6,4 km/h powinny zacząć od biegania 0,8 km co drugi dzień i stopniowo zwiększać dystans aż do osiągnięcia 6,4 km w piątym tygodniu. Osoby biegające powyżej 6,4 km/h powinny zacząć od 1,6 km co drugi dzień, aż do osiągnięcia 8 km w piątym tygodniu. Po tym czasie pacjent może powrócić do biegania na dystansach sprzed urazu.
Bezwzględnym zaleceniem jest, aby przed przejściem do kolejnego etapu treningu biegowego fizjoterapeuta przeprowadził wywiad z pacjentem, badanie kliniczne oraz odpowiednie testy. Należy obserwować występowanie bólu i jego wzorzec (czy ból występuje na początku, czy pojawia się w trakcie wysiłku, czy jest stały, czy narasta, czy pojawia się zawsze w tym samym miejscu, czy “wędruje”, może ból pojawia się po wysiłku lub w nocy?). Należy również ocenić obecność obrzęku i kompensacji a także stan psychiczny pacjenta. W zależności od rodzaju i nasilenia dolegliwości, pacjent powinien wydłużyć czas pomiędzy kolejnymi treningami, zmniejszyć intensywność treningów lub zaprzestać treningów na jakiś czas.
Leave a Reply
Want to join the discussion?Feel free to contribute!