Aspekty międzykulturowe

Klient/pacjent, bez względu na wiek i płeć, ma prawo do opieki medycznej z oszanowaniem jego przekonań, wartości i zwyczajów. W trakcie wywiadu można z nim ustalić plan działań diagnostyczno-terapeutycznych. Jeśli klient/pacjent nie w pełni akceptuje Twoją propozycję ze względów kulturowych, dobrą praktyką jest podkreślenie, że fizjoterapeuta szanuje jego światopogląd i jest otwarty na zmiany za obopólną zgodą. Fizjoterapeuta powinien przedstawić alternatywne możliwości, które mogą obejmować dostosowanie Sali, w której prowadzone są badania, dodatkowe wyjaśnienia dotyczące zasadności wprowadzenia dotyku jako narzędzia diagnostyczno-terapeutycznego, określenie obszaru dotyku lub zaproponowanie alternatywnych form leczenia. Ważne jest, aby klient/pacjent świadomie zaakceptował zaplanowane leczenie. Wyjaśnij, że dotyk jest integralną i istotną częścią zawodu fizjoterapeuty, odgrywa kluczową rolę, a umiejętność stosowania odpowiedniego dotyku jest powiązana z praktycznym doświadczeniem fizjoterapeuty. Trudności może doświadczać nie tylko klient/pacjent, ale także niedoświadczony fizjoterapeuta. Dotyk nie powinien być zbyt agresywny, ale na tyle intensywny, aby osiągnąć zamierzony cel diagnostyczny lub terapeutyczny. Należy uzyskać zgodę na zastosowanie dotyku oraz wskazać konkretny obszar, który ma być dotknięty oraz cel, jaki chcemy osiągnąć. Powszechną praktyką jest rozpoczynanie diagnozy od obserwacji sylwetki pacjenta, pozycji brzucha, kręgosłupa, klatki piersiowej i ustawienia miednicy. Należy jednak pamiętać, że w niektórych kulturach takie podejście może wiązać się z wyzwaniami lub dyskomfortem. Dlatego ważne jest, aby przeprowadzić wstępną rozmowę z klientem/pacjentem na temat procesu diagnostycznego i wyjaśnić jego znaczenie.

Podkreśla się wręcz, że dotyk jest jednym z podstawowych sposobów komunikacji społecznej i seksualnej, dlatego kontakt z fizjoterapeutą może czasami wywoływać konotacje seksualne. Podczas zabiegów fizjoterapeutycznych dochodzi do kontaktu fizycznego, który z jednej strony pomaga w budowaniu głębokiej relacji opartej na zaufaniu, z drugiej zaś wiąże się z pojawieniem się sytuacji trudnych dla obu stron. Żarty i flirty mogą być interpretowane dwuznacznie i mogą zachęcać do nawiązywania nieodpowiednich relacji. Dotyczy to zarówno fizjoterapeuty, jak i klienta/pacjenta. Granice powinny być jasno określone, bez możliwości ich przekraczania przez którąkolwiek ze stron.

We współpracy z klientem/pacjentem należy nawiązać pozytywne relacje i zdobyć jego zaufanie. Wspieraj je, zaczynając od pozytywnych komentarzy, wskazując na błędy konstruktywną krytyką, a kończąc pozytywnym feedbackiem. Podkreślaj, co klient/pacjent robi prawidłowo, na przykład: „Prawidłowo trzymasz głowę, ale zwracaj uwagę na utrzymanie oddechu; twoja miednica jest prawidłowo ułożona”, „Oddychasz doskonale przeponowo; ustaw miednicę w pozycji neutralnej, angażuj mięśnie brzucha”, „Poprawiłeś swoją postawę; popracuj nad wytrzymałością, już poprawiłeś swoją pozycję”. Dzięki pozytywnemu wsparciu i odpowiedniej postawie, ale nie oceniającej, szybciej osiągniesz pożądane rezultaty. Twoja interakcja musi być zgodna z normami kulturowymi. Pozytywne wsparcie i podejście nieoceniające pomoże uzyskać efekt końcowy.

Klient/pacjent powinien być ubrany w odpowiedni strój sportowy (dopasowana koszulka, spodenki, skarpetki i buty sportowe) do wykonywania zadań. Jeśli stanowi to problem kulturowy, powinni mieć strój umożliwiający wykonanie zadania. Należy to wspólnie uzgodnić, szanując różnice kulturowe. Należy także uzyskać zgodę na miejsce, w którym będą przeprowadzane badania diagnostyczne i ćwiczenia. Jeśli klient/pacjent prosi o oddzielne pomieszczenie, należy to uszanować.

Dodatkowe materiały dostępne są w e-podręczniku

Względy kulturowe (kontekst polski):

• Osoby starsze zazwyczaj przestrzegają zasad skromnego ubioru. Należy o tym pamiętać podczas oceny i oferować modyfikacje procedur testowych.
• Kultura polska może być bardziej pośrednia w komunikacji. Bądź cierpliwy i pozwól pacjentowi swobodnie się wypowiadać.
• Fizjoterapeuci są uważani za pracowników służby zdrowia i zasługują na szacunek. Unikaj jednak zbyt asertywnej komunikacji, bądź szczególnie wrażliwy na kwestie związane z religią.

1. Jakie podobieństwa zauważyłeś w swojej kulturze?
2. Jakie różnice zauważyłeś w swojej kulturze?
3. Na co należy zwrócić uwagę opiekując się pacjentem o odmiennych wartościach kulturowych?