Cel dotyczący doskonalenia analizy i terapii ruchu

Sekwencja rozwoju motorycznego u niemowląt jest przewidywalna, ale tempo rozwoju może się różnić (Gallahue & Ozmun, 2012). W tej lekcji skupimy się na dziecku bez wcześniej zdiagnozowanych schorzeń. Naszym celem będzie wykrycie poprzez obserwację ewentualnych opóźnień rozwojowych związanych z funkcjami motorycznymi.

Tradycyjnie ocena rozwoju motorycznego opiera się na modelu neurorozwojowym, który zakłada stałe tempo i sekwencję podyktowaną dojrzałością ośrodkowego układu nerwowego. Jednak na rozwój motoryczny wpływa wiele czynników, takich jak tempo wzrostu, środowisko, genetyka i napięcie mięśniowe. Jednym z najważniejszych wskazań do przeprowadzenia badania jest zaniepokojenie opiekuna rozwojem dziecka. W przypadku wcześniaków, przy ocenie kamieni milowych rozwoju motorycznego niezbędne jest podanie skorygowanego wieku (wiek, w którym faktycznie byłoby dziecko, gdyby urodziło się o czasie) (Tecklin, J.S. 2015).

Umiejętności motoryczne w typowym rozwoju pojawiają się w określonej kolejności:

• od głowy w dół: rozwój przebiega od głowy w dół (kontrola głowy i szyi przed kontrolą nóg);
• od proksymalnego do dystalnego: rozwój przebiega od rdzenia (tułowia) na zewnątrz (barki i ramiona przed dłońmi i palcami);
• od uogólnionych do konkretnych, zorientowanych na cel reakcji: ruchy stają się bardziej wyrafinowane i celowe.

Te sekwencje neurorozwojowe są często opisywane w kategoriach tradycyjnych kamieni milowych rozwoju. Jeśli osiąganie kolejnych kamieni milowych rozwoju motorycznego przebiega prawidłwo, do 6 miesiąca życia niemowlęta rozwijają zdolność dostosowywania ułożenia ciała do określonych sytuacji. Potrafią obracać się wokół osi podłużnej ciała i podpierać się na kończynach górnych leżąc na brzuchu. Wskazuje to na gotowość do postawy czworaczej (na rękach i kolanach) (Kuchler O’Shea, Roberta, 2009).

Obserwacja rozwoju motorycznego lub wykrywanie opóźnień rozwojowych obejmuje również ocenę napięcia mięśniowego (zdolność niemowlęcia do przeciwstawiania się grawitacji) i odruchów. Witalność lub poziom energii niemowlęcia są również ważne w ocenie, ponieważ mogą znacząco wpływać na jego możliwości ruchowe. Należy wziąć pod uwagę sposób, w jaki dziecko reaguje na środowisko i wchodzi w interakcje z otoczeniem.

Celem neurorozwojowej oceny kamieni milowych jest wykrycie poważnych nieprawidłowości w rozwoju motorycznym i poznawczym. Niezależnie od powodu skierowania do fizjoterapeuty, stan niemowlęcia powinien być szczegółowo zdiagnozowany a obawy opiekuna powinny być zawsze uwzględniane, tak aby opiekun otrzymał odpowiedzi na wszystkie nurtujące go pytania (Kuchler O’Shea, Roberta, 2009).

Z tej lekcji dowiesz się, jak wykorzystać obserwację do oceny rozwoju motorycznego niemowląt. Poznasz również proces podejmowania decyzji, od przeprowadzania oceny po przekazywanie wyników opiekunom. Omówimy, jak odróżnić fizjologiczne zróżnicowanie w rozwoju motorycznym od opóźnień rozwojowych, które wymagają dalszych badań i konsultacji.

Dodatkowo w e-podręczniku dostępne będą materiały na następujący temat: Szczegółowe omówienie kamieni milowych rozwoju motorycznego dla 6-go miesiąca życia (w tym przykłady sekwencji).