Cel dotyczący doskonalenia analizy i terapii ruchu

Proces starzenia się człowieka jest złożony i zindywidualizowany, zachodzi w sferze biologicznej, psychologicznej i społecznej [1]. Starzenie się to postępujące pogorszenie funkcjonowania na poziomie komórek, tkanek i narządów, które prowadzi do utraty homeostazy, zmniejszonej zdolności przystosowania się do bodźców wewnętrznych i/lub zewnętrznych oraz zwiększonej podatności na choroby w konsekwencji prowadzące do śmierci. Regularna codzienna aktywność ma kluczowe znaczenie dla zdrowego starzenia się i zachowania prawidłowych funkcji organizmu, zmniejszenia przedwczesnej zachorowalności i izolacji społecznej. Ćwiczenia fizyczne mają wpływ zarówno na długość, jak i jakość życia. Ćwiczenia są kluczem do zapobiegania i leczenia wielu problemów powszechnych w populacji osób starszych, w tym nadciśnienia, cukrzycy, otyłości, bezsenności, izolacji społecznej, depresji i lęku [2, 3].

Istotnym jest fakt, że izolacja społeczna stanowi realne zagrożenie dla zdrowia psychicznego i fizycznego populacji osób starszych, prowadząc do depresji, zachowań destrukcyjnych (np. nadużywania narkotyków/leków, alkoholizmu, samobójstw) lub zachowań związanych z zaniedbywaniem, wyższego poziomu niepełnosprawności poznawczej i/lub fizycznej oraz zwiększonej śmiertelności. W związku z tym, zapobieganie izolacji społecznej w tej grupie wiekowej lub jej łagodzenie, staje się jednym z głównych tematów społecznych i priorytetem w kształtowaniu polityki w wielu krajach [3].

Proces starzenia się ma wymiar kulturowy, psychiczny i biopsychospołeczny.

1. Fizjologicznie starzenie się wiąże się z utratą beztłuszczowej masy mięśniowej, wzrostem lipofuscyny i innych komórkowych produktów przemiany materii oraz złogów tłuszczu. W obrębie chrząstek stawowych dochodzi do zmniejszenia zawartości wody, wzrasta natomiast zawartość wapnia. Dochodzi również do zmniejszenia elastyczności więzadeł i ścięgien a w konsekwencji do zmniejszenia zakresu ruchu w stawach i zwolnienia ruchów.
2. Pomimo, że zmiany środowiskowe, izolacja, samotność i brak odpowiedniego przygotowania do zachodzących zmian, czynniki biologiczne, takie jak brak aktywności fizycznej, niedożywienie, obciążenie psychomotoryczne, ostre i przewlekłe schorzenia oraz czynniki psychospołeczne wykazują różnice kulturowe, zmiany spowodowane starzeniem można rozpatrywać wspólnie.
3. Starzenie psychiczne związane jest z ludzką świadomością i jej zdolnością przystosowania się do procesu starzenia. Akceptacja starości przyczynia się do zwiększenia poczucia szczęścia i zadowolenia z życia, natomiast brak akceptacji powoduje poczucie osamotnienia i dyskomfortu fizycznego.
4. Starzenie psychospołeczne zależy w dużej mierze od przygotowania danej osoby do starości. Psychologiczne aspekty procesu starzenia obejmują takie elementy jak: pogorszenie samooceny, choroby i śmierć rówieśników, niską odporność psychiczną, izolację społeczną, wysoki poziom lęku, poczucie osamotnienia i skłonność do depresji. 

Proces starzenia ma negatywny wpływ zarówno na funkcjonowanie fizyczne, kulturowe, psychiczne jak i biopsychospołeczne.

Wraz z postępem procesu starzenia osoba starsza potrzebuje wsparcia fizjoterapeuty, dietetyka, psychologa, rodziny i rówieśników. Działania multidyscyplinarnego zespołu ds. zdrowia powinny być ukierunkowane na wsparcie zdrowia fizycznego i psychicznego osób starszych, tak aby osoby te czuły się komfortowo i były w stanie podejmować codzienne czynności. Skuteczność programu terapeutycznego zależy od komunikacji pracowników służby zdrowia z otoczeniem osób starszych, która powinna być oparta na szacunku i empatii oraz uwzględniać otoczenie kulturowe osób starszych.

Program tego kursu ma na celu zwrócenie uwagi na konkretne rozwiązania związane z rolą, podejściem oraz procedurami fizjoterapeutycznymi przeznaczonymi osobom starszym. Przedstawiono i dokonano przeglądu koncepcji starzenia się oraz zmian biologicznych i psychospołecznych wywołanych procesem starzenia. W tym module szkoleniowym zostanie zademonstrowane podejście terapeutyczne mające na celu utrzymanie zdrowia psychicznego i fizycznego u osób starszych.