Materiały do przeczytania dotyczące doskonalenia analizy i terapii ruchu

Pojęcie niepełnosprawności intelektualnej oraz jej definicje funkcjonują w literaturze stosunkowo od niedawna. Zastąpiło ono takie określenia jak: opóźnienie w rozwoju, niedorozwój umysłowy, specjalne potrzeby, choroba umysłowa, upośledzenie umysłowe. Pojęcie „niepełnosprawności intelektualnej” zostało uwzględnione zarówno w klasyfikacji Amerykańskiego Stowarzyszenia Niepełnosprawności Intelektualnej i Rozwojowej (AAIDD), jak i w Diagnostycznym i statystycznym podręczniku zaburzeń psychicznych [DSM-5]) wydanym pod egidą Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego [APA]). Natomiast w najnowszej edycji Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-11 pojęcie upośledzenia umysłowego zostało zastąpione przez zaburzenia rozwoju intelektualnego. Klasyfikacja ta została zatwierdzona przez Światową Organizację Zdrowia 1 stycznia 2022 i jest stopniowo wprowadzana przez kolejne kraje. Zgodnie z ICD-11 zaburzenia rozwoju intelektualnego to grupa zróżnicowanych stanów, o różnorodnej etiologii, które powstają w okresie rozwojowym.

Do zdiagnozowania zaburzeń rozwoju intelektualnego konieczne jest potwierdzenie:  

1. znaczących ograniczeń w funkcjonowaniu intelektualnym w różnych dziedzinach, takich jak rozumowanie percepcyjne, pamięć robocza, szybkość przetwarzania i rozumienie werbalne. Jeśli to możliwe, wyniki należy mierzyć za pomocą odpowiednio znormalizowanych, wystandaryzowanych testów funkcjonowania intelektualnego i stwierdzać, że wyniki są o około 2 lub więcej odchyleń standardowych poniżej średniej (tj. mniej niż 2,3 percentyla);
2. znaczących ograniczeń w zachowaniach adaptacyjnych, które odnoszą się do zestawu umiejętności koncepcyjnych, społecznych i praktycznych, których ludzie się nauczyli, i które wykorzystują w życiu codziennym;
3. początek zaburzeń występuje w okresie rozwojowym. 

Osoby z niepełnosprawnością intelektualną stanowią bardzo niejednorodną grupę zaburzeń o różnej etiologii, obrazie klinicznym i przebiegu. Nie ma jednego, typowego zestawu cech fizycznych i psychicznych dla wszystkich osób z niepełnosprawnością intelektualną, aczkolwiek w określonych grupach mogą występować wspólne cechy. Zaburzenia rozwoju intelektualnego są związane z wysokim odsetkiem współwystępujących zaburzeń psychicznych, behawioralnych lub neurorozwojowych, częściej występują niektóre schorzenia, np. epilepsja, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, otyłość, dysfunkcje wzroku i słuchu, schorzenia tarczycy i zaburzenia czucia. Dorośli z niepełnosprawnością intelektualną częściej niż ogół społeczeństwa mają problemy z poruszaniem się, częściej także zażywają leki, które mogą wywoływać skutki uboczne i przez to niekorzystnie wpływać na zdrowie. U dorosłych z niepełnosprawnością intelektualną charakterystyczna jest większa w porównaniu z populacją ogólną śmiertelność wczesna oraz wielochorobowość. Początek chorób jest w tej grupie znacznie wcześniejszy, a częstość występowania chorób współistniejących w wieku 20-25 lat jest podobna jak w populacji ogólnej w wieku 50-54 lata. Co więcej, osoby z tej grupy w przypadku problemów zdrowotnych mają znacznie większe trudności z uzyskaniem dostępu do niezbędnego wsparcia i odpowiedniej opieki zdrowotnej.

Wszystko to może wpływać na poziom sprawności fizycznej, podejście oraz możliwości podejmowania rożnych aktywności. Współistniejące choroby mogą też stanowić przeciwskazanie do określonych aktywności fizycznych i musisz to wziąć pod uwagę na etapie planowania.