Materiały do samodzielnej analizy

Opis przypadku do samodzielnej analizy: uczestnik dowie się, jak przebiegał rozwój ruchowy badanego dziecka, jakie były wyniki testów i samodzielnie rozważy decyzję dotyczącą dalszego wspomagania rozwoju ruchowego.

1. Przeczytaj historię dziecka. 

2. Przeanalizuj wyniki testów, zwróć uwagę na jakość ruchów. 

3. Zastanów się, co zrobiłbyś z tym dzieckiem, a następnie przeczytaj zalecenia podane przez fizjoterapeutę.  

Pacjent: Chłopiec, 5 lat, wzrost 105 cm, masa ciała 18 kg (prawidłowa budowa ciała).

Diagnoza: Brak zdiagnozowanych niepełnosprawności w wywiadzie medycznym. 

Powód wizyty u fizjoterapeuty: wizyta kontrolna w wieku 5 lat – pracownik służby zdrowia (pielęgniarka środowiskowa) i pielęgniarka przedszkolna/nauczyciel przedszkolny zauważyli opóźnienie w umiejętnościach motorycznych, niezdarność w ruchach motoryki małej i dużej oraz pewne problemy ze skupieniem uwagi. Lateralizacja nie jest jeszcze ustalona, oznaki skrzyżowanej lateralizacji lub dominacji krzyżowej pojawiają się w codziennych sytuacjach.  

 

Badanie:

Historia: Brak wcześniactwa, normalna waga urodzeniowa, umiejętności motoryki dużej (raczkowanie, wspinanie się) opóźnione, chłopiec spędza dużo czasu w pozycji siedzącej, brak problemów sensorycznych.

Aktywność i uczestnictwo: Chłopiec lubi bawić się na zewnątrz, ale więcej czasu spędza w domu, nie lubi wysokich drabinek i niestabilnych powierzchni, woli bawić się sam niż z rówieśnikami.

Wyniki testów – Wideo w zestawie. 

CZĘŚĆ PIERWSZA 

1. Kopiowanie kwadratu, trójkąta i rombu: Kształty nie są rozpoznawalne, brakuje rogów i krawędzi. Po wielokrotnych próbach, chłopiec rysuje kwadrat blisko ramki, prawie wodząc ołówkiem po ramce; rogi są również zaokrąglone. Trzyma ołówek trzema palcami.   

2. Składanie pasków papieru: Naprzemiennie kolorowe paski chłopiec składa umiejętnie, nie zaburzając kolejności. Zagięcia nie są równomiernie rozmieszczone, ale dziecko dociera do końca pasków papieru. Czas: 112 sekund.  

3. Cięcie papieru nożyczkami: Chwyt nożyczek jest niepewny, palce mieszczą się w narzędziu do góry nogami. Może ciąć tylko z pomocą; nie podąża płynnie za liniami i krzywiznami. Porusza się do przodu wykonując małe cięcia. Dotarcie do balonu zajmuje mu około 50 sekund, ale wcina się w niego.

CZĘŚĆ DRUGA 

1. Łapanie piłki oburącz: Chłopiec jest w stanie złapać 3/5 rzuconych piłek obiema rękami, obie kończyny pracują ładnie w tym samym czasie, bez zginania bioder lub kolan.  

Rzucanie piłki do celu: Chłopiec jest w stanie trafić 1/5 piłek obiema rękami, 3 trafienia to dotknięcia krawędzi stołka.  

2. Synchronizacja ręka-stopa tej samej strony ciała: Ładny rytmiczny ruch do 16 sekundy następnie ruch przyspiesza, harmonia ruchu jest lekko zaburzona, ale przeciwna strona nie porusza się.  

 

3. Synchronizacja ręka-stopa po przeciwnej stronie ciała: Ładny rytmiczny ruch przez 8 sekund, następnie ruch przyspiesza, harmonia ruchu lekko zaburzona, kończyna, która powinna być trzymana stabilnie jest początkowo zaangażowana w ćwiczenie, ale nie na początku testu.

CZĘŚĆ TRZECIA 

Pediatric Balance Scale 

Test 1 – przejście z pozycji siedzącej do pozycji stojącej: Chłopiec jest w stanie płynnie wstać bez użycia rąk i samodzielnie ustabilizować pozycję.  

Test 2 – przejście z pozycji stojącej do pozycji siedzącej: Chłopiec siada bezpiecznie z wysoko uniesionymi ramionami. Nie musi używać rąk.  

Test 3 – Przesiadanie się: Chłopiec jest w stanie bezpiecznie się przesiąść, ale używa rąk na obu krzesłach. Chwyta podłokietnik krzesła i powierzchnię siedziska krzesła dla dorosłych.  

Test 4 – Stanie bez pomocy: Ze stopami na śladach stóp chłopiec jest w stanie bezpiecznie stać przez 30 sekund. Utrzymywanie pozycji naśladującej posągi i rozmowa na ten temat pomaga utrzymać koncentrację uwagi.  

Test 5 – Siedzenie bez podparcia ze stopami opartymi na podłodze: Chłopiec jest w stanie bezpiecznie siedzieć przez 30 sekund.  

Test 6 – Stanie bez pomocy z zamkniętymi oczami: Chłopiec potrafi bezpiecznie stać przez 10 sekund z zamkniętymi oczami i bez odrywania stóp od podłoża. Stopy są rozstawione na szerokość barków.  

Test 7 – Stanie bez podparcia ze złączonymi stopami: Chłopiec jest w stanie samodzielnie połączyć stopy.  Widać niewielkie ruchy stóp, ale stopy nie są przesuwane poza wyznaczona powierzchnię podparcia. Potrafi utrzymać tę pozycję przez 30 sekund.  

Test 8 – Stanie bez podparcia z jedną stopą z przodu: Chłopiec potrzebuje pomocy, aby umieścić stopy w pozycji tandemowej, widać niewielkie ruchy stopy wykrocznej, stopa porusza się, ale nie poza wyznaczoną powierzchnię podparcia. Potrafi utrzymać pozycję przez 30 sekund.  

Test 9 – Stanie na jednej nodze: Chłopiec potrafi podnieść nogę niezależnie i stać na prawej nodze przez 4,5 sekundy, a na lewej nodze przez 3 sekundy.  

Test 10 – Obrót o 360 stopni: Chłopiec potrafi obrócić się o 360 stopni w prawo w ciągu 2 sekund, pozostać na środku przez 1 sekundę, a następnie również obrócić się o 360 stopni w lewo w ciągu 2 sekund. Jest w stanie bezpiecznie obracać się.   

Test 11 – Obracanie się, aby spojrzeć przez lewe i prawe ramię stojąc nieruchomo: Obraca głowę, spogląda przez każde ramię, widzimy również rotację tułowia. Nie potrzebuje żadnej pomocy, nie traci równowagi.  

Test 12 – Podnoszenie przedmiotu z podłogi z pozycji stojącej: Chłopiec potrafi podnieść gąbkę z podłogi bez odrywania stóp od powierzchni podparcia, pięty są stabilne na podłodze.  

Test 13 – Umieszczanie na przemian raz jednej raz drugiej nogi na stopniu podczas stania bez podparcia: Potrafi bezpiecznie stać bez podparcia i może umieścić naprzemiennie obie stopy cztery razy na stopniu. Potrafi wykonać to zadanie w 13,5 sekundy.  

Test 14 – Sięganie do przodu z wyprostowaną ręką stojąc: W pierwszej pozycji (90 stopni zgięcia ramienia) znacznik znajduje się na wysokości 27 centymetrów. Po sięgnięciu do przodu bez wykroku drugi znacznik znajduje się na wysokości 40 centymetrów na narzędziu pomiarowym. Zmierzona odległość wynosi 13 centymetrów. 12,7 centymetra lub więcej i bezpiecznie ukończona próba oznacza 3 punkty.          

Równowaga dynamiczna:

1. Test podskoku na jednej nodze: Chłopiec jest w stanie podskoczyć 5 razy na prawej nodze i 4 razy na lewej nodze;

2. Tandem Gait (pięta-palce): Chłopiec 5 razy schodzi z linii i zauważa się odstęp między piętą a palcami;

3. Tandem Walk: Chłopiec może ukończyć test w 35 sekund. Na zakręcie zatrzymuje się, ale nie schodzi z belki. 

Kwestionariusz DCDQ`07:
52 punkty
25/30 + 10/20 + 17/25 = 52/75
Kontrola podczas ruchu/ motoryka mała, pisanie ręczne/
Ogólna koordynacja/Razem 
Wynik pomiaru według raportu rodzica opracowanego w celu pomocy w identyfikacji zaburzeń koordynacji rozwojowej (DCD) u dzieci to: brak zaburzeń rozwojowych (47-75 punktów – wiek 5 lat).

Wyniki, podsumowanie i zalecenia: 

Wyniki testów i odpowiedzi na pytania zawarte w kwestionariuszu były spójne, ze słabymi wynikami w zakresie umiejętności motorycznych w codziennych czynnościach, ale nieco lepszymi wynikami w zakresie koordynacji wzrokowo-ruchowej. Umiejętności kopiowania i wycinania kształtów nie są takie, jakich oczekuje się w jego wieku, jednak sposób trzymania ołówka jest prawidłowy. Składanie pasków papieru jest akceptowalne dla tego wieku. Testy wykazały, że oprócz umiejętności motorycznych należy rozwijać percepcję przestrzenną (na podstawie testu rzutu piłką) a także wydłużyć czas utrzymywania zsynchronizowanych, rytmicznych ruchów. Zgodnie z uzyskanymi wynikami z Pediatric Balance Scale (PBS) i testami równowagi dynamicznej należy również rozwijać równowagę statyczną i dynamiczną, ponieważ zmniejszenie powierzchni podparcia wykazało, że równowaga była zaburzona (PBS: Test 3 – 3 punkty; Test 8 – 2 punkty; Test 9 – 2 punkty; Test 14 – 3 punkty; wszystkie pozostałe testy – 4 punkty – całkowity wynik: 50/56). Podskakiwanie na jednej nodze i testy tandemowe również wykazują pewne trudności. W oparciu o wyniki testu Pediatric Balance Scale, całkowity wynik jest nieco poniżej wyniku dzieci w tym samym wieku (5 lat 0m do 5lat 5m – 54,0 ± 2,52 punktów, Franjoine et al, 2010), więc zalecany jest program rozwoju umiejętności.  

Do rozwijania umiejętności motorycznych możemy wykorzystać precyzyjne i siłowe ćwiczenia motoryczne, ponieważ w codziennych sytuacjach oprócz precyzyjnych i skoordynowanych ruchów potrzebujemy również siły w rękach, aby utrzymać chwyt. Proste narzędzia, takie jak guziki, monety, igły, nici, papier, plastelina, spinacz do bielizny i pęseta mogą być używane do rozwijania umiejętności w formie zabawy. Ćwiczenie ruchów motoryki dużej lub koordynacji ręka-oko może również sprzyjać rozwojowi umiejętności motorycznych, poznawaniu kątów i krawędzi oraz kształtów. Śledzenie kształtów przedstawionych na stole lub na podłodze za pomocą ruchów dłoni lub stóp, chodzenie po liniach lub toczenie po nich piłki pomaga poznać kształty. Ćwiczenie rytmicznych ruchów promuje wzmocnienie zsynchronizowanych ruchów. Ćwiczenia uzupełnione klaskaniem również wspierają ruchy dwustronne i ćwiczenie rytmu. W przypadku Cross Lateral Motion lub Bilateral Coordination Exercises część ciała przekracza linię środkową ciała (wyciąganie się w górę, dotykanie przeciwległego ucha, ramienia, nogi itp.) Ćwiczenia te mogą być pomocne w przypadku zaburzeń lateralizacji i wzmacniać połączenie między półkulami mózgu. Poprawę równowagi można osiągnąć za pomocą różnych przyborów, niestabilnych powierzchni wraz z redukcją powierzchni podparcia w zabawowej formie.

Niezbędne jest ćwiczenie umiejętności motorycznych oczekiwanych w danym wieku, bieganie, skakanie, chodzenie po linii, balansowanie na dynamicznych przyrządach i zapewnianie możliwości ćwiczeń w swobodnym, ale bezpiecznym środowisku.

Zapewnienie i wprowadzenie różnorodnych nowych, ale nie onieśmielających sprzętów, od huśtawek, zjeżdżalni po piaskownice i wyposażenie placów zabaw, które stymulują rozwój poznawczy i społeczny, może być również wykorzystane do wspierania procesu rozwoju. Warto również pracować z dzieckiem początkowo w parach, a następnie w grupach i pomagać mu budować relacje z rówieśnikami.

Pytania do przemyślenia (kilka przykładów):   

• Jak sprawić, by trening był ekscytujący i zabawny dla dziecka?  
• Jakich narzędzi można użyć do rozwijania równowagi? 
• Jakie zadania/ćwiczenia można wykonywać w środowisku domowym, aby rozwijać umiejętności motoryczne? 
• Jak możemy rozwijać orientację przestrzenną? 

W dalszej części opisany zostanie problem związany z komunikacją z dzieckiem i rodzicami do samodzielnego rozwiązania.